Η τραγική ιστορία της Αιτής

της Χαρά Παρμενοπούλου. Δημοσιεύτηκε στην εφημ. ΔΡΥΑΣ Δεκέμβρης 2010

Είναι η φτωχότερη χώρα του δυτικού ημισφαιρίου που έγινε ευρέως γνωστή όταν τον περασμένο Ιανουάριο καταστράφηκε από ισχυρό σεισμό. Σήμερα βρίσκεται αντιμέτωπη με σοβαρή επιδημία χολέρας και ταυτόχρονα περνά μία περίοδο πολιτικής έντασης με βίαιες συγκρούσεις.
Υπάρχουν πολλοί τρόποι να διηγηθεί κανείς την τραγική ιστορία της Αιτής. Κατ’ αρχάς το πρόβλημα είναι πολιτικό, δεν έχει απλά να κάνει με μια φυσική καταστροφή. Η Αϊτή ήταν κάποτε, ένα πλούσιο νησί εξ αιτίας του εμπορίου σκλάβων που μεταφέρονταν από την Αφρική. Υπήρξε το πρώτο ανεξάρτητο κράτος στην Λατινική Αμερική και το πρώτο κράτος που κυβερνήθηκε από μαύρους χάρις στην επανάσταση των σκλάβων το 1791, που έδιωξαν τους Γάλλους δουλεμπόρους. Από το 1947 ανέλαβαν τη χώρα οι Αμερικανοί. Άρχισε μια περίοδος επεμβάσεων, επιβολής δικτατορικών και διαφθαρμένων καθεστώτων και πολιτικών δολοφονιών. Για να δώσει βοήθεια στην χώρα που εν τω μεταξύ είχε αποκτήσει ένα τεράστιο εξωτερικό χρέος το ΔΝΤ, η Παγκόσμια Τράπεζα και Διεθνές Νομισματικό Ταμείο επέβαλλαν την νεοφιλελεύθερη συνταγή. Υποχρέωσαν την κυβέρνηση της Αϊτής να καταργήσει τους δασμούς στα εισαγόμενα προϊόντα, πράγμα που οδήγησε στην εξαφάνιση της τοπικής παραγωγής και την εισαγωγή φθηνών δυτικών προϊόντων. Επί πλέον, όλες οι δημόσιες υπηρεσίες από τα σχολεία μέχρι τα νοσοκομεία, καταργήθηκαν. Έτσι όταν έγινε ο καταστροφικός σεισμός και οι τενεκεδουπόλεις κατέρρευσαν σαν τραπουλόχαρτα δεν υπήρχαν νοσοκομεία να περιθάλψουν τα θύματα ούτε πυροσβεστική υπηρεσία να τους απεγκλωβίσει από τα συντρίμμια.
Η ιστορία της Αιτής μπορεί ακόμα να ειδωθεί από την άποψη της περιβαλλοντικής καταστροφής, λόγω της αλόγιστης χρήσης των φυσικών της πόρων. Τον περασμένο αιώνα η Αιτή ήταν μια αγροτική χώρα που καλύπτονταν σε ποσοστό 60% από τροπικά δάση. Σήμερα τα δάση καλύπτουν μόλις το 5% του εδάφους της εξαιτίας της υπερβολικής υλοτομίας. Η εξαφάνιση των δασών είχε σαν επακόλουθο τη διάβρωση του εδάφους, κατολισθήσεις και καταστροφικές πλημμύρες με χιλιάδες θύματα. Η καλλιεργήσιμη γη εξαφανίστηκε και ο κατεστραμμένος αγροτικός πληθυσμός αναγκάστηκε να μεταναστεύσει στα αστικά κέντρα, παρέχοντας φτηνή εργατική δύναμη στις πολυεθνικές. Όμως ο μισθός τους δεν αρκούσε για την επιβίωση. Όταν με τη διατροφική κρίση οι τιμές των τροφών απογειώθηκαν, οι Αϊτινοί έφτασαν να τρέφονται με μπιφτέκια λάσπης, με αλάτι από τη θάλασσα και λίγο βούτυρο που έψηναν στον ήλιο!
Αυτή είναι με λίγα λόγια η τραγική ιστορία της Αιτής. Μια διδακτική ιστορία που μας δείχνει πώς μια ανεξάρτητη και αυτοσυντήρητη χώρα μπορεί να μετατραπεί σε εξαθλιωμένη και εθνικά υποτελή. Κάθε ομοιότητα με τα δικά μας, ας θεωρηθεί ως συμπτωματική.